02-01-2013

de jeneverbes (én een leucistische spreeuw :-)


De jeneverbes (Juniperus communis), is één van de oudste bomen in ons land. Kwam ze vroeger algemeen voor op heidevelden en zandgronden, nu is het in Nederland een zeldzame boom en staat op de Rode lijst. Een jeneverbesboompje mag je dus niet in de vrije natuur uitgraven en in je eigen tuintje plaatsen, maar het schijnt dat je wél de rijpe bessen mag plukken zolang je de boom niet beschadigd. Dat plukken is trouwens nog niet zo eenvoudig, want de boom heeft hele gemene stekels! Bovendien duurt het twee tot drie jaar voor zo'n besje rijp is, haal je jeneverbessen dus liever ergens anders vandaan (ze liggen immers gewoon bij de supermarkt en komen uit landen als Kroatië, Albanië en Italië).

Als je aan iemand vraagt wat je met een jeneverbes kunt doen wordt meestal het gebruik in zuurkool genoemd, ook het gebruik van jeneverbessen bij de bereiding van jenever ligt voor de hand. And that's it! Vaak krijgt men het jeneverbes potje niet eens leeg want áls het gebruikt wordt in een recept (ook in de kruidengeneeskunde), gaat het maar om een paar besjes per keer.

Wat kan de jeneverbes voor je doen?
Door de vochtafdrijvende eigenschappen is het niet alleen geschikt voor mensen die veel vocht vasthouden, ook mensen die last hebben van jicht en reuma kunnen een verbetering van hun klachten ervaren. Jeneverbes spoort de nieren aan om overtollig water, en daarmee ook afvalstoffen, uit het lichaam te draineren. Vooral de wat trage, kouwelijke types kunnen er baat bij hebben, mensen bij wie de vitaliteit en levenskrachten wat zijn afgeremd door (te) veel stilzitten.
Jeneverbessen hebben ook ontstekingswerende eigenschappen, waardoor mensen met artritis en artrose verlichting van de klachten kunnen ervaren.
Uitwendig kan het toegepast worden als een verwarmende wrijfoplossing voor de gewrichten en spieren, het is doorbloedingsverhogend. Dat, én een pijnstillende werking, maakt het bijzonder geschikt als onderdeel van een massageolie.

Heb je een nier- en/of leverziekte dan moet je geen jeneverbessen gaan gebruiken. Ook zwangeren laten het maar het beste links liggen. Bovendien is het niet verstandig om een jeneverbespreparaat langer dan 4 weken aaneengesloten te gebruiken omdat je nieren dan overprikkeld worden!

Hoe kun je de jeneverbes gebruiken?

Jeneverbesolie



Deze olie kun je zowel culinair als voor geneeskrachtige doeleinden gebruiken!
Je neemt een klein flesje met olijf- of zonnebloemolie, net naar waar je voorkeur naar uit gaat, en daar doe je  een klein handje gekneusde bessen in als ook een vijftal kruidnagels. Dit laat je 4 weken op een warme plek trekken. Deze olie kun je gebruiken als massageolie voor zere spieren of als wrijfolie bij reumatische pijnen en artrose of artritis. Eerst even op een klein plekje proberen of de olie bevalt.
Je kan deze olie ook gebruiken om je vlees mee aan te braden of om er een (zuurkool)salade extra smaak mee te geven. Misschien zul je de smaak wat te heftig vinden, voeg dan meer olie toe.

Jeneverbesthee



Overgiet 1 flinke theelepel iets gekneusde bessen met een kop kokend water en laat het 10 minuten afgedekt staan. Het is helemaal geen "vies" brouwseltje, maar je kan voor de smaak altijd wat andere kruiden mee laten trekken.
Drink van deze thee 2 kopjes per dag en gebruik het dus niet langer dan 4 weken achter elkaar.

Jeneverbeskuurtje
Een bekend, veelgebruikt, reinigend voorjaarskuurtje dat "het ook goed doet" in andere jaargetijden.
Er zijn meerdere varianten maar altijd met een opbouw, gevolgd door afbouwen.
Begin met het opkauwen van één jeneverbes, de volgende dag twee, dan drie en zo door tot je na 12 dagen 12 jeneverbessen op mag eten. Dit hoeft niet in één hap maar mag over de dag worden verdeeld. Slik de bes niet als een pilletje door maar kauw erop......... zolang mogelijk. Eerst is het een bessige smaak, naarmate je langer kauwt wordt het wat bitter, Juniperus is dan ook afgeleid van het Keltische juneprus wat "bitter" betekent. Daarna ga je elke dag weer minderen.

Etherische olie van jeneverbes kan je heel goed gebruiken in een brandertje. Het geeft innerlijke kracht en vertrouwen, vooral op dagen dat alles fout lijkt te gaan, niets lijkt te lukken en je het liefste onder de dekens wilt verdwijnen. Het branden van een beetje jeneverbesolie helpt je dan om je emoties los te laten.
Ook bij vermoeidheid of overspannen zijn kun je deze olie branden. Het kalmeert en heeft een rustgevend werking.
Je kunt ook een massageolie maken. Doe dan in 50 ml olijfolie 10 druppels jeneverbesolie.

Gebruik wel altijd je gezonde verstand als je etherische olieën  gebruikt, ze zijn erg krachtig. Voor een liter jeneverbesolie bijvoorbeeld, is 35 kg bessen nodig! Koop ook altijd olie van een betrouwbaar merk en gebruik het nooit puur op de huid. Gaat het fout en krijg je wel wat van deze olie op je huid ren dan niet direct naar de kraan om het weg te spoelen want met water lukt dat niet. Neem een watje met wat olie en wrijf op deze manier de olie van je huid.

Heb je geen etherische jeneverbesolie maar je wilt wél graag in een jeneverbesbad?
Kook dan 100 gram bessen gedurende een kleine tien minuten op 1 liter water en voeg het toe aan het badwater. (Natuurlijk de besjes er eerst even uit zeven i.v.m. een verstopping van het afvoerputje ;-)

Hen nemen van een stoombadje met jeneverbessen kan helpen bij hoest en bronchitis. De bessen bevatten een stof, pineeen, en dit pineen bevordert de doorbloeding van de slijmstoffen waardoor een sneller herstel mogelijk is. Kook dan ook eerst een handje vol gekneusde bessen in wat water.

............................................................................................

De afgelopen dagen zagen wij ze vliegen. Een koppeltje spreeuwen vloog steeds op uit het weiland, en vanuit de luie stoel was duidelijk te zien dat er een "vreemde vogel" tussen zat. Zijn bijna geheel witte verenpak stak vreemd af bij zijn zwarte groepsgenoten. Gelukkig ligt de verrekijker binnen handbereik, juist voor deze situaties, en al gauw bleek het toch wel degelijk om een spreeuw te gaan.
Dan is internet zo makkelijk hè? Je typt gewoon "witte spreeuw" en dan leer je dat het een afwijking is welke resulteert in een vermindering van huidpigment en leucisme wordt genoemd en géén albinisme is, want de rode ogen ontbreken.
Ook zijn deze leucistische dieren vaak erg agressief tegenover niet-leucistische dieren waardoor ze makkelijk kunnen overleven in het wild.
En wij hadden nog wel zo'n medelijden met 't beestje!

22 opmerkingen:

  1. Ha bedankt Hanneke, ik heb gisteren net jeneverbes in thee uitgepobeerd, lekker hoor!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Oh, wat een fijn logje weer met zooooveel informatie, echt superfijn! Ik ga meteen een theetje maken voor mijn dochter!!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wat een heerlijke post over de jeneverbes!
    Die groeit hier als onkruid.
    En de struiken zitten hier altijd erg vol.

    Liefs, Juliëtte

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hoi Hanneke, weet je dat er een leuk boekje op de markt is over de Jeneverbes? 'Op de bres voor de jeneverbes', met verhalen, gedichten, kunst en alles gaat over de jeneverbes...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hé, nee, dat wist ik niet. Ga eens even kijken. Dank je voor de tip, leuk!!

      Verwijderen
  5. Hanneke, ik heb een zwak voor de jeneverbes.
    Die prachtige bomen, die zich in Nederland niet meer schijnen voort te planten. Goed advies van je om de bessen daarom uit de supermarkt te betrekken, waar ze uit landen afkomstig zijn, waar de bomen zich nog wel uitzaaien. Mooie post met veel informatie.
    Hartelijke groet, Zem.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Waar kan een klein besje toch groot in zijn he? ;o)

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hier, op de Strabrechtse Heide, staan nog een paar prachtige oude exemplaren. Ik heb het idee dat de bessen eerst door een vogel (korhoen?) moeten worden gegeten, voordat ze kunnen ontkiemen. Maar dit kan ik niet wetenschappelijk bewijzen :).

    En ik heb goed nieuws Hanneke: Ik heb een zo-goed-als-nieuw kookboekje voor je klaarliggen, mail je me (schonevrouw aapje gmail punt com). Dank je!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Nou, wat ontzettend leuk (en lief)!
      Ik zal je direct even mailen.

      Geen idee of dat het zaad eerst via een vogel moet, volgens mij heeft het ook iets te maken met zandverstuivingen. Gevalletje klepel en niet weten waar de klok hangt ;-)

      Verwijderen
  8. Wist niet dat je zoveel kon doen met de jeneverbes.
    Lees er ook over in mijn blogpost van vandaag:
    http://zilvervis.net/2013/01/08/buitenkruid-voor-een-druilerige-januari/

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik heb gister mijn laatste besje opgeknabbeld, na het kuurtje van 12.Hoe 'wonderbaarlijk', na een dag of twee moest ik om de haverklap plassen! En waar ik helemaal blij mee was; ik had geen pijn meer in mijn grote tenen ( volgens de arts geen jicht!?) Ik knabbelde de besjes wel tussen mijn voortanden fijn..anders moest ik ze zo tussen mijn kiezen uit peuteren :) Wat heb je toch een heer-lijk blog, ik ga me maar ff aanmelden hier, ben toch regelmatig hier op bezoek (^!^)
    Groet Loes

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat fijn voor je, dat is toch een heel mooi resultaat.
      En bedankt dat je even de tijd hebt genomen om het hier te komen "vertellen"!

      Verwijderen
    2. hallo, dat gekauwde besje,mag je daarna toch wel doorslikken ,of moet je dat uitspugen?

      Verwijderen
    3. Ja hoor, je kan het gewoon doorslikken.

      Verwijderen
  10. De Lijster is de vogel die het zaad overbrengt. Zijn er geen lijsters, dan ook geen Jeneverstruik. Er is in Drenthe een stichting, het jenevergilde, die zich inzet voor behoud van de Jeneverstruik in de lage landen. Ook enkele jeneverstokerijen participeren hierin.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Het is wel een tijd geleden dat je dit blog schreef - hoop dat je dit berichtje tegenkomt :) Mogen het ook gewoon die gedroogde besjes zijn uit zo'n kruidenpotje uit de supermarkt? Of moeten ze echt "vers" zijn? De afbeelding op je blog ziet er zo anders uit dan wat ik in het potje in mn keukenkast heb zitten :)
    Bedankt voor alle interessante blogs die je al die jaren hebt geschreven. Heb er heel veel van geleerd. Als er een gezondheidsissue is kijk ik altijd even op jouw blog! Je hebt het ook super geordend staan. Bedankt!

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dag Tante Trijns, ja hoor, ik kom alle nieuwe berichtjes tegen! De jeneverbessen die ik gebruik zijn ook altijd gedroogd dus die uit de supermarkt kun je gewoon gebruiken. Volgens mij is het verboden om (in Nederland) de weinige jeneverbessen die er nog zijn, te plukken dus ik zou niet weten hoe je aan verse bessen zou moeten komen. Dank je wel ook voor je aardige woorden, ik heb heb alle jaren met veel plezier gedaan. Nu zit het, wegens een nieuwe studie) een beetje in het slop.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Bedankt voor je reactie. Dan gebruik ik idd gewoon lekker die uit de supermarkt (hoewel: "lekker"..?) Succes met je studie - wat goed dat je dat doet! Ik mis stiekem wel een beetje nieuwe blogjes van jouw hand, maar je kunt je tijd maar één keer besteden, dus ik heb er alle begrip voor. (Maar mocht je tijd óver hebben...😃)
    Groetjes!

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Dank voor dit artikel, ik heb jeneverbes poeder kan ik daar ook thee van zetten of wordt dit dan al snel te sterk?
    Hartelijke groet,
    Soemitra

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Je kan van het poeder ook thee zetten, even kijken hoeveel er precies nodig is qua smaak. Een theelepel zal teveel zijn denk ik. Wel zal er een mindere werking vanuit gaan, veel geneeskrachtige stoffen "vervliegen" als het kruid of de bessen verpulverd worden.

      Verwijderen

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
01 09 10 11 12
Blogging tips